🧠 Masochistisch psycho-type (zelfondermijnend karakter)

“Wanneer iemand een beangstigende, verwaarlozende of gewelddadige achtergrond heeft gehad, ontstaat vaak de behoefte om die omstandigheden te herscheppen, in een poging ze psychologisch te beheersen. Dit is zowel zichtbaar als tragisch.” — Nancy McWilliams, Psychoanalytic Diagnosis

Ik beschrijf psycho-typen om mensen te helpen beter met elkaar te communiceren. Hiermee doel ik niet op persoonlijkheidsstoornissen, maar op karakterstructuren die zijn gevormd door jeugdtrauma’s. Omdat iedereen in zekere mate een kindertrauma heeft meegemaakt, kunnen mensen worden ingedeeld in negen psycho-typen. Deze kennis helpt je om een psycho-type te herkennen en je communicatie hierop aan te passen.

Mensen zijn geprogrammeerd door hun kindertijd en gedragen zich volgens de patronen die daaruit voortkomen.

🔍 Kenmerken van het masochistische type

• Moreel masochisme (Freud): lijden, klagen, zelfbeschadiging, de neiging tot zelfverloochening. Niet expliciet pathologisch. Denk aan de workaholic of de vrouw die bij een gewelddadige man blijft.

• Relationeel masochisme: blijven in destructieve relaties, ten koste van alles.

• Introjectief masochisme: ontleent eigenwaarde aan het verdragen van (geestelijke) pijn. Cijfert zichzelf volledig weg. Dit is het meest voorkomende type en kan uitgroeien tot borderline-niveau (dat is dan een klinische aandoening).

Een therapeutische benadering moet daarom zeer zorgvuldig zijn. Veel schade kan ontstaan wanneer een therapeut een masochistisch type verwart met een depressief type en deze verkeerd behandelt.

⚖️ Psychodynamiek en gedrag

• Verdriet, schuldgevoel, snel boos, rancuneus, woede gericht op zichzelf - lijkt op het paranoïde type, maar met andere motieven.

• In tegenstelling tot het depressieve type, dat zichzelf verwijt, zoekt de masochist de oorzaak van zijn lijden in karma of het lot.

• Ze idealiseren anderen en kleineren zichzelf, maar zijn actiever dan depressieve types.

• Handelen defensief op manieren die schade uitlokken. Onbewust zoeken ze straf.

• Ze herhalen scenario’s uit hun kindertijd - het leven voelt oneerlijk.

🌀 Voorbeeldgedrag

Een vrouw met een traumatische jeugd kan haar zuinige partner plots verrassen met grote uitgaven, juist op momenten dat de relatie warmer wordt. Dit is een onbewuste wens naar pijn of straf. Wanneer alles goed gaat, ontstaat angst voor een naderende storm — en dus provoceert ze die storm zelf. Deze aandoening is behandelbaar.

🧩 Mechanismen en relaties

• Bindt zich vaak aan narcisten en psychopaten - “sweet coming back home”.

• Zelfkritiek, zelfkastijding, moralisatie als verdedigingsmechanisme.

• Handelt vanuit verlatingsangst.

• Neiging tot morele overwinning boven praktische oplossingen - kunnen urenlang overtuigen dat iets niet werkt, terwijl het in een uur opgelost kan worden.

• Kinderen met een stiefvader kunnen zich masochistisch gedragen, zelfs als hij een prima man is - gebaseerd op onbewust schuldgevoel.

• Kinderen die een ouder verliezen geven zichzelf vaak de schuld - hier is overlap met het depressieve type, maar de mechanismen verschillen.

Ik zal dit artikel afschrijven en de kindertrauma beschrijven.